بالن فلورانس یکی از بالنهایی است که بیشترین استفاده را در نگهداری مایعات آزمایشگاهی دارد. این بالن نیز مانند پیپت پاستور، بیشتر از جنس بوروسیلیکات بوده و دارای بدنهای کروی و دهانهای بلند است. فلاسکهای سنتی فلورانس بهطورمعمول یک شیشه مات بر دهانه خود ندارند. اما معمولاً دارای لب خفیف یا فلنج در اطراف نوک گردن خود هستند. حجم معمول برای یک فلاسک فلورانس ۱ لیتر است. ازنظر شکل ظاهری به نوع ته گرد و ته صاف تقسیم میشود. از این بالن برای تقطیر و تعیین نقطهجوش بیشتر استفاده میشود. به همین خاطر، شیشهی بهکاررفته در تولید این بالن باضخامتهای متناسب با حرارت تهیه میشود. بنابراین میتوان نتیجه گرفت این نوع از بالنها در مقابل حرارت مقاوم هستند و بهراحتی شکسته نمیشوند.
بالنهای فلورانسی که ته گردی دارند به دلیل اینکه حرارت را بهطور یکنواخت درون محلول پخش میکنند و شعله بهطور یکسان به همه قسمتهای آن در تماس است. میتوانند در تماس مستقیم با شعله بدون آنکه شکسته شوند، مورداستفاده قرار بگیرند. نکته حائز اهمیت در حین استفاده از بالن فلورانس این است که برای نگهداری مایعات در این بالن از درپوش شیشهای استفاده میشود. البته لازم به ذکر است، در هنگام گرما دادن به محلول داخل آن، نباید درپوشش بالن بسته باشد. چراکه فشار زیاد باعث شکستن و انفجار این بالن میشود.
خصوصیات بالنهای فلورانس
همانطور که در ابتدای مقاله به آن اشاره شد، از این بالن برای نگهداری مایعات، تقطیر، جوشاندن و حرارت دادن مایعات استفاده میشود. همچنین در هم زدن مایعات نیز کاربرد دارد. این بالنها به دلیل داشتن ویژگیهایی مانند شفافیت بالا، مقاوم بودن در برابر حرارت تا دمای ۵۰۰ درجه سانتیگراد و قابلیت استفاده در اتوکلاو برای انجام آزمایشهای شیمیایی، بسیار مورداستفاده قرار میگیرند. بالنهای فلورانس شوک حرارتی تا ۱۰۰ درجه سانتیگراد را تحمل میکنند. میتوان از آنها در ذخیرهی محیط کشت و تعیین چگالی گازها نیز استفاده کرد.
بالنهای فلورانس نسبت به بالنهای ته گرد گردن بلندتری دارند. همچنین گردن آنها نسبت به بالنهای ته گرد پهنتر بوده و موارد استفاده بالنهای ته گرد بیشتر است. نکته بسیار مهم در هنگام استفاده از بالن فلورانس ته گرد این است که امکان استقرار آن وجود ندارد، بنابراین باید از گیره و پایه برای ثابت نگهداشتن آن استفاده شود. در هنگام اتصال به گیره باید دقت داشت که خیلی سفت نباشد که موجب شکسته شدن شود. وقتی هر وسیله آزمایشگاهی را روی حرارت قرار میدهید بهتر است از سهپایه و توری فلزی استفاده کنید.
روش مناسب شستوشوی بالنها
برای شست و شوی بالنها، ابتدا آب و مایع ظرفشویی را داخل بالنها ریخته و درپوش آن را روی درب بالن قرار داده و پسازآن خوب بالن را تکان دهید. با استفاده از برس لوله شوی نیز میتوان مواد چسبیده به دیوارههای آن را تمیز کرد. بعدازاینکه این مراحل انجام شد، لازم است بالن را با آب مقطر کر، آبکشی کنید و اجازه دهید خشک شود.
بالن ته صاف
بالن ته صاف یا Flat bottom flask، عمدتاً برای حرارت دادن مایعات در آزمایشگاه استفاده میشود. هنگام قرار گرفتن یک بالن ته صاف روی شعله از یک توری نسوز استفاده میشود. این توری بین شعله و بالن قرار میگیرد. برخلاف بالن فلورانس ته گرد یا بالن تقطیر، به دلیل صاف بودن کف بالن ته صاف، اگر روی شعله مستقیم قرار گیرد حرارت شعله در یک نقطه متمرکز میشود و بالن ترک برمیدارد و میشکند. این بالنها نمیتوانند در برابر فشار زیاد یا اختلافهای دمایی به جهت افزایش تنشها در کف تخت آنها، مقاومت کنند. همچنین این بالنها در مقایسه با بالنهای واکنشدهنده مانند بالنهای ته گرد، معمولاً از شیشههای ضعیفتری ساخته میشوند. البته یکی از مزایای بالن ته صاف، امکان قرارگیری راحتتر آن روی سطوح است.
نتیجهگیری
در پایان این مقاله لازم است در مورد خرید و انتخاب این بالنها نیز نکاتی ارائه شود. نمونههای اصل این بالن، از جنس شیشههای پیرکس هستند. همانطور که گفته شد شیشههای این بالن تا دمای ۵۰۰ درجه سانتیگراد را تحمل میکند. این در حالی است که نمونههای تقلبی دمایی بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ درجه سانتیگراد را تحمل میکنند. بالنهای آزمایشگاهی، دارای یک گردن نازک در بالای خود هستند که معمولاً یک خط در کنار آن قرار دارد. حجم بالن در کنار آن نوشتهشده است. این خط به این معنا است که اگر بالن فلورانس تا آنجا پر شود، آنقدر از حجم را اشغال خواهد کرد. در انتها از معروفترین برندهای تولید بالن، میتوان به برندهای زیماکس، LMS، گلاسکو، ایزولب، یونیگلس و دوران اشاره کرد.