محیط انتقال ویروس وسیله‌ای برای حمل و انتقال و حفظ قابلیت زنده ماندن ویروس‌ها (نمونه‌ها) است. یکی از انواع این محیط‌های انتقال ویروس VTM (viral transport media) نام دارد. از VTM به‌منظور نگهداری و انتقال ایمن ویروس‌ها، کلامیدیا و مایکوپلاسما و باهدف انجام روش‌های معمول کشت سلولی، آزمایش‌های تشخیصی و تکنیک‌های بیولوژی مولکولی استفاده می‌شود. وجود پایدارکننده ها و نگه‌دارنده‌ها در محیط انتقال ویروس نقش بسیار مهم دارد. به سبب آنکه وجود این مواد باعث بالا رفتن میزان سلامت و امنیت انتقال نمونه به آزمایشگاه می‌شود.
محیط انتقال ویروس VTM چیست؟
همان‌طور که گفته شد محیط VTM نوعی محیط انتقال ویروس است. از این محیط برای منتقل کردن نمونه‌هایی که حاوی انواع ویروس‌های زنده هستند استفاده می‌شود. این نمونه‌ها از افراد مبتلا به بیماری‌های ویروسی مانند آنفولانزا، کرونا و… گرفته‌شده و توسط محیط انتقال ویروس VTM به آزمایشگاه رسانده می‌شود. محیط انتقال ویروس VTM به‌صورت آماده در یک لوله پلاستیکی پیچ‌دار حاوی مواد نگه‌دارنده و پایدارکننده وجود دارد. کیفیت و مواد موجود در این محیط‌ها بسیار پراهمیت است زیرا نباید به ویروس‌های داخل نمونه آسیبی وارد شود و یا عوامل آلوده‌کننده دیگری مانند باکتری‌ها و قارچ‌ها وارد نمونه شوند.
محیط انتقال ویروس معمولاً دارای چند ویژگی هست:
- جلوگیری از آلودگی‌های قارچی و باکتریایی از طریق آنتی‌بادی‌های موجود در آن.
- جلوگیری از خشک شدن نمونه.
- حفظ و پایداری نمونه تا حداکثر ۴۸ ساعت در دمای یخچال.
- امکان ذخیره طولانی‌مدت نمونه به‌صورت فریز شده.
در ادامه به بررسی مواد و اجزا تشکیل‌دهنده محیط VTM می‌پردازیم. دانشجویان و یا کارشناسان آزمایشگاه در صورت نیاز می‌توانند جهت خرید محیط انتقال ویروس VTM به سایت سنا تشخیص آزما مراجعه کنند.
وجود پایدارکننده ها و نگه‌دارنده‌ها در محیط انتقال ویروس VTM چه نقشی دارد؟
این محیط‌ها حاوى پروتئین‌هایی چون آلبومین و ژلاتین جهت غیرفعال شدن ویروس‌ها هستند. همچنین حاوى آنتی‌بیوتیک و مواد ضد قارچ هستند تا مانع رشد باکترى و قارچ‌های بیماری‌زا شوند. همان‌طور که گفته شد این محیط دارای مواد نگه‌دارنده (Preservatives) و مواد پایدارکننده (stabilizer) هستند.
مواد نگه‌دارنده (Preservatives)
که در این محیط‌ها به کار می‌رود معمولاً شامل آنتی‌بیوتیک‌ها هستند. از آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند آمفوتریپسین B و پنی‌سیلین استرپتوماسین و جنتامایسین سولفات استفاده می‌شود. نقش آنتی‌بیوتیک‌ها به این صورت است که مانع از رشد سایر میکروارگانیسم‌ها، مانند قارچ‌ها و باکتری‌های دیگر شده و ویروس به‌صورت خالص می‌ماند.
مواد پایدارکننده (stabilizer)
مانند آلبومین سرم گاوی (BSA) است. این ماده در کشت سلولی به‌عنوان یک حامل مولکول کوچک عمل می‌کند و به‌ویژه در مواردی که مکمل پروتئین لازم باشد، مورداستفاده قرار می‌گیرد.
یکی دیگر از مواد پایدارکننده سرم جنین گاوی (FBS)است. رایج‌ترین سرمی که در محیط کشت سلولی استفاده می‌شود سرم جنین گاوی یا FBS است، زیرا این سرم بسیار غنی بوده و فاکتورهای رشد بیش‌تری نسبت به سایر سرم ها دارد و حاوی گاماگلوبولین کمی است.
ماده DMEM به‌عنوان یک ماده قندی پایه محیط کشت است. این ماده حاوی پروتئین یا مواد تقویت‌کننده نیست، بنابراین به مواد مکمل نیاز دارد تا محیط کاملی باشد و اغلب با سرم جنین گاوی (FBS) تکمیل می‌شود.
نتیجه‌گیری:
فرایند نمونه‌گیری از بیماران مبتلابه بیماری‌هایی همچون کرونا و یا آنفولانزا که توسط سواپ و انتقال آن توسط محیط vtm انجام می‌گیرد بسیار حساس و دقیق است. بنابراین اگر محیط انتقال ویروس استاندارد نباشد نتیجه آزمایش به مشکل برمی‌خورد. در این مقاله وجود پایدارکننده ها و نگه‌دارنده‌ها در محیط انتقال ویروس VTM بررسی‌شده و درباره نقش آن‌ها توضیح دادیم. همان‌طور که گفتیم این مواد باعث حفاظت نمونه شده و با جلوگیری از رشد سایر میکروارگانیسم‌ها ویروس به‌صورت خالص باقی می‌ماند.
