در آزمایشگاه‌ها برای انجام آزمایشات مختلف نیازمند لوازم آزمایشگاهی از جنس‌های مختلف هستیم. لوازم آزمایشگاهی ممکن است از جنس شیشه، فلز و پلاستیک باشند. از این رو هر کدام از لوازم آزمایشگاهی به نوبه خود حائز اهمیت هستند. بطور کلی ظروف آزمایشگاهی شیشه‌ای و پلاستیکی جز پر مصرف‌ترین لوازم آزمایشگاه‌اند.
ظروف آزمایشگاهی شیشه‌ای پرکاربرد
در آزمایشگاه‌ها به دلیل شفافیت، تحمل گرمایی، قابلیت شستشوی آسان و قابلیت استریل‌شدن و استحکام از ظروف آزمایشگاهی شیشه‌ای استفاده می‌شود. جنس این ظروف متفاوت است و انواع مختلفی دارند. شیشه‌های آزمایشگاهی عبارتند از: شیشه آکریلیک، شیشه شکری، شیشه اکسی‌نیتریل، شیشه بروسیلیکات، شیشه soda lime و … .
به دلیل ظریف و حساس بودن لوازم آزمایشگاهی شیشه‌ای نباید به آنها ضربه وارد شود و حتی باید به مواد شیمیایی که استفاده می‌کنیم هم توجه داشته باشیم تا عواقب جبران ناپذیری پیش نیاید.
بالن شیشه ای آزمایشگاه:
- یکی از انواع بالن ها، بالن ژوژه شیشه ای (Glass Volumetric flask) می باشد. این فلاسک‌ها معمولا گلابی شکل با انتهایی تخت بوده و از شیشه یا پلاستیک با رنگ‌های مختلف ساخته می شوند و به عنوان حرارت دادن مایعات و همچنین تهیه رقت در آزمایشگاه از این ظروف استفاده می‌شود. نام دیگر این ظروف شیشه‌ای بالن ژوژه، بالن حباب‌دار و بالن حجمی می‌باشد. این ظروف از مقاومت شیمیایی بالایی برخوردار است.
ارلن:
- ارلن یا ارلن مایر یکی از ظروف آزمایشگاهی است که در ابعاد مختلف موجود می باشد. به خاطر ظاهر مخروطی شکل معمولاً برای جوشاندن مایعات آزمایشگاهی به کار میرود و همچنین برای سنجش حجمی و نگهداری محلول ها نیز استفاده می شود. این ظرف پرکاربرد از جنس شیشه های بوروسیلیکاتی یا پیرکس (مقاوم به حرارت) و همچنین مقاوم در برابر فعل و انفعالات شیمیایی می‌باشد.
بشر شیشه ای:
- بشر شیشه‌ای جز یکی از پرکاربردترین وسایل آزمایشگاهی است و همچنین جهت همزدن ماده به کار میرود. بشرها عموماً استوانه‌ای شکل با کف تخت و مدرج هستند. بشرها در اندازه‌های مختلف از یکی میلی لیتر تا چندین لیتر موجود هستند. بشرها ممکن است از شیشه یا پلاستیک ساخته شده باشند. بشرهایی که برای نگهداری مواد خورنده استفاده می‌شوند باید از مواد مقاوم به خورده شدن مانند تفلون ساخته می‌شوند.
لوله آزمایشگاهی:
- لوله آزمایشگاهی شیشه‌ای ، لوله آزمایش یا لوله کشت یا لوله نمونه یکی از متداول‌ترین ظروف آزمایشگاهی می‌باشد که برای جوشاندن یا نگهداری مایعات استفاده می‌شود. این ظروف به صورت لوله بلندو از یک سر باز از سر دیگر به شکل محدب است. جنس این لوله‌ها از شیشه شفاف پیرکس هست و در برابر گرما و خوردگی مقاوم هستند.
ظروف آزمایشگاهی پلاستیکی
آزمایشگاه‌های بیوشیمی و ژنتیک جز آزمایشگاه‌هایی هستند که با استفاده از ظروف پلاستیکی آزمایشگاهی مانند سرسمپلر، قیف، پیپت پلاستیکی، میکروتیوب، میکروتیوب استریپ ریل تایم ، پیست، فالکون و لوله سانتریفیوژ توانسته‌اند در روش‌های آزمایشگاهی تحول ایجاد کنند. در هنگام استفاده از لوازم آزمایشگاهی پلاستیکی باید کیفیت و مقاومت آنها در برابر مواد شیمیایی، خراش و خوردگی و تاثیر آنها در آزمایش مربوطه را در نظر گرفت.
جنس انواع ظروف پلاستیکی
ظروف پلاستیکی آزمایشگاهی از سه نوع ماده شیمیایی بنام پلی‌اولفین، پلی‌کربنات و فلورکربن ساخته می‌شوند. در ادامه این مطلب به انواع لوازم آزمایشگاهی پلاستیکی و به‌صورت مجزا خواهیم پرداخت.
پلی اولفین:
- پلی‌اولفین (Polyolefin) برای ساخت ظروف پلاستیکی آزمایشگاهی معمولاً از پلی اتیلن و پلی پروپیلن که نوعی رزین خنثی می‌باشند، استفاده می‌شود. این گروه از مواد شیمیایی بکار رفته در لوازم آزمایشگاهی پلاستیکی جز پلی‌اولفین‌ها می‌باشند. برای ساختن ارلن، قیف، پیپت، بشر، تانک، بورت، لوله‌ها، روپوش نیدل، قطره‌چکان، میکسر، جار، بطری و … از این گروه مواد شیمیایی استفاده می‌شود. پلی‌اتیلن کمی ارزان‌تر از پلی‌پروپیلن است. پلی‌اتیلن در برابر اسید سولفوریک غلیظ ناپایدار است. پلی‌پروپیلن در برابر حرارت بالا مقاوم است و لذا لوازم آزمایشگاهی که از پلی‌پروپیلن ساخته می‌شوند قابل استریل شدن هستند. همچنین هیدروکربن‌های آلیفاتیک، آروماتیک و کلردار در دمای اتاق موجب متورم شدن پلی‌اولفین‌ها می‌شوند.
پلی کربنات
- پلی‌کربنات (Polycarbonate) ، نسبت به پلی‌اولفین‌ها مقاومت چندانی در برابر مواد شیمیایی ندارند ولی در برابر حرارت خیلی قوی‌تر از پلی‌پروپیلن هستند و رنج حرارتی از دمای ۱۰۰- تا ۱۶۰+ را تحمل می‌کنند. پلی‌کربنات‌ها در برابر ضربه بسیار مقاومند و همچنین شفاف هستند. مزور‌ها و لوله‌های سانتریفیوژ را از این مواد شیمیایی می‌سازند ولی نباید برای نگهداری اسید و بازهای قوی استفاده شوند. زیرا به مرور زمان در آنها حل می‌شوند.
تفلون یا فلورکربن
- از آنجایی که آب به تفلون نمی‌چسبد، برای ساختن پیپت پلاستیکی، سرسمپلر و … از فلوروکربن استفاده می‌شود. این مواد شیمیایی، خنثی می‌باشد و در برابر حرارت بالا، مواد قلیایی و هرگونه خراش مقاومت بسیار بالایی دارند. به همین دلیل در ساخت فلاسک‌ها و بطری‌ها از این نوع مواد شیمیایی استفاده می‌شود. لوازم آزمایشگاهی که از تفلون ساخته شده‌اند مناسب جهت نگهداری مواد آزمایشگاهی در فریزر می‌باشند. تفلون همچنین خاصیت ضدچسبندگی و مرطوب نشدن دارد، به همین دلیل به آسانی تمیز شده و به سرعت خشک می‌شوند. از تفلون جهت ساخت درب بطری‌ها، میله‌های میکسر، لوله‌های آزمایشگاهی و … استفاده می‌شود. ظروف پلاستیکی آزمایشگاهی که از فلورکربن ساخته شده‌اند، شفاف و بی‌رنگ و خنثی می‌باشند. این ظروف در برابر هرگونه مواد شیمیایی مثل: اسید سولفوریک، نیتریک، هیدروکربن‌های داغ، کتون‌ها، استرها و الکل‌ها مقاوم می‌باشند.
ظروف آزمایشگاهی لاستیکی پرکاربرد
- فالکون : لوله‌های مدرج مخروطی‌شکلی هستند که از آنها جهت نگهداری نمونه و در دستگاه‌های سانتریفیوژ استفاده می‌کنند.
- استریپ ریل‌تایم : امروزه بیشترین استفاده از میکروتیوب‌ها برای انجام تست PCR کرونا است. زیرا به دلیل Rnase/Dnase free بودنشان هیچ اختلالی در جهت تشخیص عوامل پاتوژن ایجاد نمی‌کند.
- سرسمپلر: از سمپلر به منظور انتقال محلول‌ها و نمونه‌ها استفاده می شود. سمپلر‌ها امکان جابجایی دقیق و استریل مایع را فراهم می آورند. در واقع سرسمپلرها یک سیستم نمونه‌برداری قابل اعتماد و دقیق ایجاد می‌کنند.
- سوآپ : سوآپ ها براساس استریل و غیراستریل بودن، جنس سر، بدنه و نوع کاربردشان متفاوتند و به پنج دسته تقسیم می‌شوند. سوآپ داکرون و سوآپ پنبه ای جز پرمصرف ترین سوآپ های آزمایشگاهی و پزشکی هستند.
نتیجه گیری:
برای خرید هریک از لوازم آزمایشگاهی می‌توانید با شماره تلفن‌های سنا تشخیص آزما تماس بگیرید و علاوه‌بر استفاده از مشاوره‌های تلفنی رایگان کارشناسان این مرکز ازتخفیفا مناسب نیز بر روی لوازم آزمایشگاهی استفاده کنید.