فیلترهای آزمایشگاهی نقش بسیار مهمی در فرآیند جداسازی و تصفیه انجام می‌دهند. انواع مختلفی از فیلترهای آزمایشگاهی وجود دارد که بر اساس نیازهای آزمایش انتخاب می‌شوند. از این فیلترها برای فرآیندهای مختلفی استفاده می‌شود. در ادامه به بررسی بیشتر این فیلترها می‌پردازیم.
فیلترهای آزمایشگاهی
عملکرد فیلتراسیون در آزمایش‌ها مختلف نقش بسیار مهمی در ارائه نتیجه آزمایش دارد. به‌طورکلی فیلتراسیون، به معنای جداسازی مواد بر اساس کیفیت‌های مختلف فیزیکی و شیمیایی آن‌هاست. به‌طور خلاصه فیلتراسیون را به‌عنوان حذف ذرات جامد از محلول‌ها می‌شناسیم. معمولاً در این فرایند از ابزاری استفاده می‌شود که دارای منافذ بوده و به ما اجازه می‌دهد تا قسمت مایع را عبور دهیم.
در ادامه انواع فیلترهای آزمایشگاهی مانند، کاغذ صافی، کاغذ واتمن، فیلتر سرسرنگی، فیلترهای شیشه‌ای و فیلترهای آنالیز کمی و کیفی می‌پردازیم.
کاغذ صافی
کاغذهای صافی معمولاً از جنس سلولز هستند. این کاغذها یک غشا نیمه‌تراوا ایجاد می‌کنند و مانع از عبور ذرات درشت و جامد از فیلتر می‌شوند.از کاغذهای صافی جهت فیلتراسیون، جداسازی ذرات جامد از مایع و خالص‌سازی استفاده می‌کنند. کاغذ های صافی یکی از فیلترهای آزمایشگاهی مناسب و راحت محسوب می شوند. کاغذ صافی را بر اساس میزان تخلخل و سرعت نفوذ آب طبقه‌بندی می‌کنند. بر این اساس معمول‌ترین آن‌ها عبارت است از :
۱-بافت ریز: از بافت ریز کاغذ صافی واتمن برای صاف کردن رسوب‌های خیلی ریز استفاده می‌کنند. واتمن ۴۲و۴۴ نمونه‌ای از این کاغذ صافی می‌باشند.
۲-بافت متوسط: از بافت متوسط کاغذ صافی واتمن برای صاف کردن رسوب‌های حاوی دانه‌های متوسط استفاده می‌شود. برای این منظور واتمن ۴۰ به کار می‌رود.
۳-بافت درشت: کاغذ صافی با بافت درشت جهت صاف کردن رسوب‌های دانه‌درشت و رسوب‌های ژلاتینی مورداستفاده قرار می‌گیرد. واتمن ۴۱ نمونه‌ای از این کاغذ صافی هست.
فیلتر کاغذی ممبران
یکی دیگر ار انواع فیلترهای آزمایشگاهی فیلتر کاغذی ممبران می باشد. این صافی‌ها به ذرات بزرگ‌تر از ۰.۲ میکرومتر اجازه عبور نمی‌دهند. ممبران فیلترها از انواع ترکیبات متفاوت و خاص ساخته‌شده‌اند. از این فیلترها به‌منظور پاک‌سازی محلول‌ها با توجه به نوع آزمایش موردنظر استفاده می‌شود.
انواع این فیلترها عبارت‌اند از:
۱- سلولز مخلوط با استر (MCE)
از این فیلتر در فرایند فیلتراسیون محلول‌های آبی و بررسی و شمارش ذرات باکتری و همچنین بررسی میکروبیولوژی محصولات لبنی موزد استفاده قرار می‌گیرد.قطر منافذ این فیلترها، ۰.۲ , ۰.۴۵, ۰.۶۵, ۰.۸, ۱.۲, ۳, ۵, ۸ میکرومتر می‌باشد.
۲- استات سلولز (CA)
از این فیلتر در فرآیند بررسی تراکم باکتری‌ها و ویروس‌های بزرگ، اندازه‌گیری ذرات باقی‌مانده و بررسی آب، تصفیه مایعات بیولوژیک، پروتئین و آنزیم استفاده می‌شود.
قطر منافذ این فیلترها، ۰.۲و ۰.۴۵ میکرومتر می‌باشد.
۳- نایلون (NYL)
این فیلتر مناسب برای حلال‌های آلی، آبی و الکی با مقاومت بالا می‌باشد. از این فیلتر جهت جداسازی باکتری‌ها و حذف ذرات کلستروم، سرم و مواد مخدر استفاده می‌شود.
۴-پلی تترا فلئورو اتیلن (PTFE)
این فیلتر آب‌گریز بوده و به علت مقاومت بالا نسبت به اسیدها و بازها برای استفاده در گستره pH 1-14 مناسب است. از این فیلتر در تصفیه دقیق و استریل هوا و بخار و نمونه‌گیری‌های آئروسل نیز استفاده می‌گردد.
قطر منافذ این فیلترها، ۰.۲و ۰.۴۵ میکرومتر می‌باشد.
۵- پلی کربتات (PC)
از این فیلتر جهت تجزیه‌وتحلیل زیست‌محیطی آب‌وهوا و سلول‌های بیولوژیکی انگل‌شناسی استفاده می‌شود.
قطر منافذ این فیلترها، ۰.۲و ۰.۴۵ میکرومتر می‌باشد.
فیلتر سرسرنگی
فیلتر سرسرنگی نیز به عنوان یکی دیگر از انواع فیلترهای آزمایشگاهی محسوب می شود که دقت این فیلتر ها بسیار بیشتر از بقیه فیلترها می باشد. از این فیلترها که روی قسمت بالایی سرنگ متصل می‌شود، به‌منظور فیلتراسیون سریع و آسان استفاده می‌شود. این فیلترها در سایز و اندازه‌های مختلف موجود هستند.فیلتر سرسرنگی یک بخش غشایی با منافذ متعدد دارد و یک بخش متصل شونده به سرنگ دارد.
قطر منافذ این فیلتر با توجه به کارایی که دارند متفاوت است. همچنین غشاء ممبران این فیلترها انواع مختلفی دارد که عبارت‌اند از : MCE, PTFE, PES, PP, NYL, PVDF, CA.
نتیجه‌گیری:
فرآیند فیلتراسیون در آزمایشگاه، فرآیند بسیار مهمی محسوب می‌شود. ابزارآلات متفاوتی برای انجام این فرآیند وجود دارد. فیلترهای آزمایشگاهی انواع متفاوتی دارند. ابزارهایی مانند انواع فیلترها مثل، فیلترهای سرسرنگی، فیلتر کاغذی ممبران، کاغذ صافی و … . به‌طورکلی از این فیلترها جهت جداسازی ناخالصی‌ها از مواد محلول صورت می‌گیرد. برای خرید فیلتر سرسرنگی می‌توانید به سایت سنا تشخیص آزما مراجعه نمایید.
